De gevaren van sociale media

Op TikTok en andere sociale mediaplatformen regent het voortdurend video’s met zogenaamde hacks. In zo’n reel of video laat een content creator aan zijn volgers zien hoe men spectaculaire resultaten kan bereiken door bepaalde producten op een andere manier te gebruiken dan normaal bedoeld is. Meestal blijkt de bewering helemaal niet te kloppen en is het doel van de video gewoon om volgers voor de gek te houden. Zoiets leidt vaak tot copycat gedrag. Wie voor de gek gehouden is, wil graag zelf ook anderen voor de gek houden. Zo ontstaan trends op sociale media.

In de meeste gevallen gaat het om onschuldige zaken. Toch zijn er ook soms challenges of hacks die heel slecht kunnen aflopen. Dat is onder meer het geval met de recentste hack om zogezegd dure energiefacturen te omzeilen. Zo gaat er de ronde dat je met een eenvoudige bloempot en wat kaarsen een kachel kunt creëren die op zeer goedkope wijze je huis kan verwarmen.

Dat klopt uiteraard niet. Helaas is het niet alleen fout. Het is ook zeer gevaarlijk. Het Netwerk Brandweer, verschillende brandweerzones en brandpreventieadviseurs waarschuwden reeds voor de gevaren.

Het Netwerk Brandweer verduidelijkt: “De terracottapot kan snel te heet worden en is daar niet voor bestemd. Er kan ook condensatie ontstaan die op de kaarsen kan belanden, wat steekvlammen kan geven. Hetzelfde wat er gebeurt wanneer je water over een theelichtje of een frietketel gooit. Het is daarnaast gemakkelijk om te stoten. Tot slot creëert het ook een verhoogde concentratie fijnstof en is dus sowieso ongezond.”

Het is dus geen goede zaak dat dit soort hacks nog steeds gretig gedeeld worden. Het wordt helemaal gevaarlijk wanneer bedrijven proberen een graantje mee te pikken en zelf ook “bloempotkachels” proberen te verkopen. Sommigen verwijzen daarbij zelfs in de productnaam letterlijk naar TikTok in de hoop om zo goedgelovige, vaak jonge, consumenten te strikken.

Volgens Staatssecretaris voor Consumentenbescherming Eva De Bleeker zijn zo’n verkooppraktijken onverantwoordelijk en verwerpelijk. De staatssecretaris waarschuwt ook winkels dat het maken van foute claims over de voordelen en risico’s van producten beschouwd zou kunnen worden als een misleidende handelspraktijk. Misleidende handelspraktijken zijn strafbaar. Tot slot raadt ze ook dat mensen die toch dergelijk product kochten, deze producten aan te melden bij het Centraal Meldpunt voor Producten.

De Bleeker: “Het is al zeer cynisch om mensen in tijden van dure energieprijzen wijs te maken dat er een manier is om die prijzen te omzeilen met een kaars en een bloempot. Dat dit ook nog eens gevaarlijke onzin is maakt het al helemaal onverantwoordelijk en verwerpelijk. Bedrijven denken beter twee keer na als ze hopen geld te slaan uit TikToktrends. TikToktrend of niet, liegen over de voordelen of risico’s van een product is misleiding, en dat is strafbaar.”

Netwerk Brandweer is tevreden dat de voormalig Staatssecretaris aandacht heeft voor deze onveilige trends.